Масовното убиство во Цетиње, кога напаѓачот уби 11 лица, уште еднаш го постави прашањето за достапноста на огненото оружје на Балканот, каде 90 отсто од целото оружје е во рацете на граѓаните.
Се проценува дека граѓаните во регионот имаат деветпати повеќе оружје од армијата и полицијата, а во однос на количината на оружје по глава на жител, водат Србија и Црна Гора, според глобалната Анкета за лесно оружје (Small Arms Survey) од 2018 година.
Се проценува дека има 30 парчиња оружје на 100 жители, додека во Србија и во Црна Гора има 40 парчиња лесно оружје на 100 жители.
– Политичката и социо-економската нестабилност на Балканот во изминатите 30 години и честите дневно-политички закани за нова војна доведоа до фактот дека многу граѓани не се подготвени да се откажат од оружјето, туку да го чуваат поради недај боже“, вели Предраг Петровиќ, директор за истражување на Белградскиот центар за безбедносна политика (БЦБП).
И покрај напорите да се намали количината на оружје, сè уште има „премногу“ во земјите од Западен Балкан, според истражувачите на БЦБП.
Се проценува дека меѓу 500 илјади и 1,6 милиони домаќинства поседуваат огнено оружје, повеќе нелегално отколку легално.
Америка е прва во светот по бројот на оружје по глава на жител, 120 оружје на 100 жители, покажува анкетата.
– Количината на оружје во земјите од регионот, особено нелегалното, претставува „значаен безбедносен ризик, оценува Петковиќ. – Самиот факт дека некој поседува оружје е ризик, а дали ќе го употреби зависи од околностите, додава тој.
Како што потсетува, истражувањата покажуваат дека поголемиот број убиства се извршени со „нелегалното огнено оружје“.
Според црногорските медиуми, напаѓачот од Цетиње имал дозвола за огнено оружје. Сепак, сè уште не се знае дали таа била важечка или истечена. Не е познат ниту статусот на оружјето што врз напаѓачот го употребил сограѓанин, кој се обидел да го спречи, поради што некои го сметаат за херој.
Според податоците од 2015 година, во Црна Гора повеќе од 80.000 луѓе добиле дозвола за поседување оружје, но во повеќе од две третини од случаите таа била истечена.
Петковиќ вели дека има само процени за количеството илегално оружје во Србија, што се движи од 200.000 до над милион парчиња.
– Тоа е оружје останато не само од војните во 90-тите во поранешна Југославија, туку и од разни вооружени конфликти што се случија во овој регион во текот на 20 век, објаснува тој.
Во текот на претходните години, министерствата за внатрешни работи и во Србија и во Црна Гора во неколку наврати подигнаа акции во кои апелираа до граѓаните да го предадат нерегистрираното оружје. Петковиќ потсетува дека при акциите граѓаните тоа можат да го направат „без никакви последици“. Како што додава тој, најуспешна кампања од ваков вид во Србија била по полициската акција Сабја во 2003 година, кога граѓаните предале „околу 50.000 парчиња оружје“.
Tv24
