100 години Требениште“- најголема археолошка изложба некогаш одржана во Македонија.
Од март до крајот на август 2019 година изложбата се наоѓа во Археолошкиот музеј во Скопје и содржи околу 400 вредни артефакти откриени во некрополата Требениште кај Охрид.
Изложбата „100 години Требениште“ беше долго подготвувана и организирана во соработка со Народниот музеј во Белград и Националниот археолошки институт и Музеј во Софија, каде што ќе гостува во наредните две години како заеднички проект на три држави. Интерес има и во Париз, Берлин, Загреб и Виена…
Посетителите, кои ги имало над 10.000, најмногу ги привлекле и се интересирале токму за четирите златни маски т.е. одразите на ликови од непознати владетели втиснати во златна фолија. Се работи за великодостојници кои во 6 и 5 век п.н.е., во т.н. архајски период, го населувале северниот брег на Охридското Езеро. Но, исто така, посетителите се восхитени и од изложениот накит од злато, сребро и килибар, ексклузивните садови изработени од сребро и стакло, керамика итн.
Сето тоа било скриено повеќе од две и пол илјади години под слоеви земја во гробницата во Требениште до случајното откривање на 20 мај 1918 година кога бугарски војници го поправале патот меѓу Охрид и Кичево, веројатно за воени потреби. Во градежните зафати тие користеле камења од околните ниви.
Златната маска претставена на нашата банкнота од 500 денари е откриена во 1932 година при втората кампања на истражувањата на требенишката некропола од српски археолози. Таа е најдена во гроб на женски покојник и засега е единствената златна маска откриена на овој локалитет која ѝ припаѓа на благородничка, за разлика од останатите три златни посмртни маски кои им припаѓаат на требенишките владетели.
Оваа и уште една златна маска од четирите претставени на изложбата се чуваат во Народниот музеј во Белград, а другите две златни маски денес се дел од збирката на Националниот археолошки институт и Музеј во Софија. Сите четири маски потекнуваат од 6-тиот и почетокот на 5 век п.н.е.
